Ordo Fratrum Minorum Capuccinorum PL

Log in
aktualizacja 11:54 AM UTC, Mar 20, 2024

List Ministra generalnego

Let

Prot. N. 00053/23

Do wszystkich sióstr Klarysek Kapucynek

Syn Boży stał się dla nas drogą

Św. Klara, Testament 5

Drogie Siostry,

Niech Pan obdarzy Was pokojem!

W kontekście jubileuszu, który obchodzimy jako rodzina franciszkańska i w nawiązaniu do mojego listu sprzed kilku dni, w którym zachęcam cały Zakon do skupienia się na świetlanej tajemnicy "Syna Bożego, który stał się naszym bratem"[1], chciałbym teraz skierować do Was wszystkich bardziej specjalne słowo zachęty, na konkretnej drodze, którą idziemy, bo jak podkreśla sama św. Klara, "Syn Boży stał się naszą drogą, którą wskazał nam i nauczył słowem i przykładem nasz najbardziej błogosławiony ojciec Franciszek, jego prawdziwy miłośnik i naśladowca"[2].

1. Dwa jubileusze ściśle ze sobą powiązane

1.1. W tym Roku Pańskim 2023 rozpoczynamy wspólną drogę obchodów jubileuszowych, wspominając zarówno kościelne zatwierdzenie Reguły Braci Mniejszych, jak i pamiętne Boże Narodzenie w Greccio; te "stulecia, które w jakiś sposób ściśle się łączą"[3]. Rzeczywiście, wychodząc z wiary w tajemnicę Wcielenia można w pełni zrozumieć długi i złożony proces formułowania, redagowania, zatwierdzenia przez kapitułę i kościelnej aprobaty tej formy życia, który osiągnął swój punkt kulminacyjny w bulli papieskiej, która kanonicznie zatwierdziła Regułę Braci Mniejszych[4]. Franciszek, osobiście przemierzając tę delikatną drogę, nie bez prób i pokus, doszedł do nowego i jasnego przekonania o tajemnicy Boga objawiającego się w ludzkiej tkance, w małości, czułości i ubóstwie. 

1.2. Reguła nie jest niczym innym, jak przydatnym narzędziem do strzeżenia wytycznych charyzmatu, by móc wcielać Ewangelię. Jest uprzywilejowanym kanałem trwałego przejścia z wiary do życia i z życia do wiary. Jest pomocą do życia Ewangelią, czyli do zrodzenia w nas Jezusa Chrystusa i rodzenia Go "przez świętą pracę, która musi zajaśnieć jako przykład dla innych"[5].

1.3. Św. Klara, świadoma kontekstu społecznego i kościelnego, w którym żyła, a jednocześnie, wraz z siostrami zakorzeniona w swojej tożsamości zakonnej, przyjęła tekst Reguły Braci Mniejszych jako podstawę do określenia własnej formy życia. W sposób twórczy dostosowała, przeformułowała i uzupełniła ją, przysposabiając do kobiecego, kontemplacyjnego i stabilnego sposobu życia, aby dać początek Regule Ubogich Sióstr, zatwierdzonej bullą papieską w przeddzień jej śmierci[6]. Oto inny przykład bliskiego związku między sformułowaniem sposobu życia a wiarą w tajemnicę Wcielenia.

2. Nowy krok w rewizji Konstytucji

2.1. Podobnie to, co zostało powiedziane o relacji między Regułą a tajemnicą Wcielenia, moglibyśmy zastosować do Konstytucji, które "są tekstem mającym na celu ochronę tożsamości, sprzyjanie odpowiedniemu wprowadzeniu w życie ideału oraz środkiem w zachowaniu jedności pośród różnorodności.”[7] Byłoby bardzo dobrze, gdyby proces adaptacji i rewizji Waszych Konstytucji był interpretowany w świetle wielkiej tajemnicy Słowa, które stało się człowiekiem, ze wszystkimi jej duchowymi i praktycznymi konsekwencjami. Tak wiele różnych kultur zjednoczonych w tym samym powołaniu, odzwierciedlonych w inspirującym i normatywnym tekście! W nowych kontekstach, w różnych wrażliwościach, które czerpią z tej samej tradycji i kierują życiem za pomocą wspólnych parametrów. Pozostawiam wam zadanie pogłębienia tej drogi modlitewnej refleksji i kontemplacyjnego zachwytu.

2.2. Ze swej strony, w sposób szczególny, przewiduję i przedstawiam wraz z tym listem roboczą wersję propozycji rewizji Waszych Konstytucji, które wkrótce dotrą do Waszych rąk w różnych językach. Mała Komisja składająca się z trzech Sióstr z różnych obszarów geograficznych wykonała skrupulatną pracę, uwzględniając wrażliwość, która pochodzi z różnych refleksji i wypowiedzi, wraz z podstawowymi elementami nowych dokumentów Kościoła, dostosowując wszystko do bieżących przepisów kanonicznych, a jednocześnie w znacznym stopniu respektując aktualną fizjonomię tekstu.

2.3. Teraz do Was należy prawidłowy odbiór tego poprawionego tekstu. Trzeba będzie przyjąć go serdecznie, rozważyć w modlitwie i w siostrzanym dialogu, wypowiedzieć się w dojrzały sposób na jego temat, i na pewno przedstawić jakieś konkretne propozycje zmian. Metodologia, która będzie stosowana, zostanie wyjaśniona przez siostry z Komisji przedstawicielek Federacji. Ze swej strony jeszcze raz zapraszam Was do uświadomienia sobie tego ćwiczenia, które „jest doskonałym sposobem doświadczenia konstytutywnej ‘synodalności’ Kościoła”[8]

3. W kierunku wspólnot międzykulturowych

3.1. Bardzo odczuwalna jest potrzeba dążenia do tłumaczenia i dostosowywania naszej duchowości do konkretnych sytuacji każdej kultury. "Podobnie jak Chrystus, Wcielone Słowo Ojca, przyjął konkretną kulturę, tak również do nas należy wcielanie w codzienne życie wartości, które podzielamy i które charakteryzują naszą tożsamość"[9]. Jednocześnie w tym świecie, który jest coraz bardziej skomunikowany i w ruchu, jesteśmy nieustannie zachęcani do budowania mostów międzykulturowości. "Jesteśmy wezwani do pogłębienia naszego zrozumienia dla wyzwań dzisiejszej kultury, czerpiąc przede wszystkim z doświadczeń międzykulturowych, które już są realizowane w Zakonie. Nasz charyzmat braterstwa może dać piękne świadectwo, jak realizować komunię w dzisiejszym świecie"[10].

3.2. Wiara, odnowiona przez zachwyt wobec tajemnicy Wcielenia, prowadzi nas do doświadczania ufności, pomimo słabości i ograniczeń. Utrwalona tendencja zmniejszania się liczby sióstr zakonnych, spadku powołań i zamykania niektórych klasztorów, jest faktem niezaprzeczalnym, choć z różną intensywnością przeżywanym w różnych regionach. Ale to w żaden sposób nie usprawiedliwia bezwładu czy zamykania się wyłącznie na własne potrzeby. Musimy otworzyć się i przyjąć z wiarą tajemniczą drogę, którą przedstawia nam rzeczywistość, prawdziwą drogę Wcielenia.

3.3. Chcę powiedzieć bardzo wyraźnie: strach i ludzka roztropność zamykają nas we własnych klasztorach z ich drobnymi problemami, tak często uwarunkowanymi krótkowzroczną troską o przyszłość i przetrwanie, podczas gdy Duch Pański każe nam raczej zaryzykować komunię, próbować budować mosty z naszej kruchości i świadczyć, że braterstwo może być zapoczątkowane przez konkretne doświadczenia współpracy, wymiany, posługi, ponownych fundacji; nawet nowych fundacji tam, gdzie charyzmat nie jest jeszcze obecny. Nie chodzi tu absolutnie o utrzymywanie murów czy odtwarzanie "tego, co zawsze robiono w ten sposób" ani o przedłużanie sytuacji pozbawionych żywotności. Chodzi raczej o nową dynamikę, z silną ludzką potrzebą dialogu między kulturami, która jednak wymaga duchowego zaplecza ufności i ubóstwa franciszkańskiego.

3.4. Mówiąc konkretnie, dziękujemy Bogu i cieszymy się, że w tym duchu rozpoczyna się w Paragwaju nowa fundacja klarysek kapucynek, przy współpracy sióstr z całej Ameryki. W rzeczywistości projekty współpracy, czy to wewnątrz federacji czy międzyfederacyjnej, mogą być realizowane tylko w takiej harmonii, ze świadomością współodpowiedzialności za charyzmat.

3.5.  W tym samym duchu będzie realizowana refundacja klasztoru w San Giovanni Rotondo we Włoszech wraz z siostrami z Federacji Północnego Meksyku, które podjęły to wyzwanie i które, mamy nadzieję, wkrótce zostanie zrealizowane. Znaczenie sanktuarium świętego ojca Pio z Pietrelciny jest oczywiste, podobnie jak znaczenie obecności życia kontemplacyjnego w ramach kompleksu ewangelizacyjnego, przez który przewija się tak wielu pielgrzymów. Potencjał tego miejsca dla charyzmatu klarysek kapucynek jest oczywisty, zarówno jeśli chodzi o uczynienie mniszek widocznymi, jak i o dzielenie się świadectwem ich duchowości z wiernymi. Dlatego można powiedzieć, że choć nie jest to obecność historyczna, to jest to miejsce bardzo znaczące. Dlatego też Zakon promuje ten projekt międzynarodowej współpracy i zachęca siostry do hojnej i bezzwłocznej odpowiedzi.

3.6. Chciałbym zaprosić każdą siostrę do zweryfikowania własnej dyspozycyjności i do słuchania głosu Ducha, jeśli wewnętrznie jest zaproszona do zaufania i życia "bez własności" oraz do opuszczenia swojej wspólnoty, aby być posłaną do spójnych i solidnych projektów współpracy międzykulturowej i charyzmatycznej. Tym bardziej zachęcamy opatki i przewodniczące do otwarcia się na rozeznanie duchowe z ewangeliczną, a nie światową roztropnością, do ważenia prawdy o wewnętrznym impulsie, który porusza siostry i do wspierania inicjatyw tego typu. Nie zapominajmy, że ci z nas, którzy ponoszą ciężar służby władzy, muszą zdać sprawę przed Panem, czy nie zablokowaliśmy działania łaski.

4. Klasztor w Rzymie

4.1. Mówiąc jeszcze konkretniej, chciałbym, abyśmy się zatrzymali na chwilę na klasztorze Corporis Christi w Rzymie, biorąc pod uwagę, że jego historia i obecność są bardzo szczególne. Od początku swego istnienia kapucynki świętej Klary zostały wezwane przez samego papieża do jego diecezji[11]. Dlatego też jest to wspólnota powołana do przeżywania w wyjątkowy sposób katolickości Kościoła i do bycia szczególnym wsparciem modlitewnym dla posługi Piotrowej.

4.2. Równocześnie, jako klasztor podlegający bezpośrednio Ministrowi generalnemu, w swojej długiej historii dał wyraz żywotnej i wzajemnej komunii między kapucynami i kapucynkami, wspierając duchowo misję następców św. Franciszka i struktury związane z zarządzaniem i animacją międzynarodową Zakonu, zmieniając nawet kilkakrotnie miejsce zamieszkania, aż do obecnej lokalizacji w dzielnicy Garbatella. W ostatnich latach, wspólnocie powierzono prowadzenie Międzynarodowego Projektu Formacyjnego.

4.3. Dlatego też międzynarodowy i międzykulturowy charakter głęboko wyznacza tożsamość i niezastąpioną misję tego Klasztoru. Możemy to łatwo zweryfikować, zarówno ze strony sióstr, które są członkami wspólnoty, jak i ze strony uczestniczek projektu formacyjnego, pozostającymi w bliskiej relacji z braćmi, którzy pracują w strukturach generalnych Zakonu Kapucynów i z tak wieloma braćmi i siostrami z całego świata, którzy służą Kościołowi powszechnemu w Rzymie.

4.4. Klasztor rzymski, nie przyrównując go do swego rodzaju domu generalnego, jaki występuje w scentralizowanym Zakonie, jest w pewnym sensie domem wszystkich klarysek kapucynek na świecie, a także moralną odpowiedzialnością wszystkich wspólnot. Bez przesady można powiedzieć, że jest to główne miejsce praktycznego uczenia się tożsamości charyzmatycznej w dynamice międzykulturowej, co pokazały ostatnie lata.

4.5. Apeluję do tej świadomości, do tej historii, do tej misji, do aktualnego wyzwania międzykulturowości, a przede wszystkim do ufności franciszkańskiej, owocu wiary w tajemnicę Wcielenia, aby prosić Was o konkretny znak przynależności i współpracy. Niech każda federacja wyśle ​​przynajmniej jedną siostrę, aby stała się częścią tej znaczącej wspólnoty, aby coraz bardziej kształtowała ją jako międzynarodowe oblicze klarysek kapucynek!

4.6. Dziękujemy Panu, siostrom i federacjom za to, co zostało już osiągnięte w ciągu tylu lat drogi, z sukcesami i błędami, ale z pewnością z dużo większą ilością światła niż cieni dzięki łasce Bożej. I kontynuujmy tę drogę z odwagą, stawiając na ów odnowiony entuzjazm, zrodzony z zaufania Bogu, który jest z nami.

5. Projekt formacji międzynarodowej

5.1. Projekt formacyjny był promowany przez nas, braci, jako odpowiedź na potrzebę przygotowania sióstr, które mogą przejąć odpowiedzialność za formację i jej towarzyszyć w swoich klasztorach, a tym samym wzmocnić różne federacyjne i narodowe inicjatywy formacyjne wszędzie tam, gdzie obecne są kontemplacyjne mniszki kapucynki. Miał on kilka etapów: pierwszy w klasztorze św. Urbana w Rzymie, następnie w naszym Kolegium Międzynarodowym ze specjalnym rocznym kursem i wreszcie obecny w klasztorze Garbatella, skąd siostry uczęszczają na uniwersytet.

5.2. Prezydentki federacji i ich odpowiednie rady uważają projekt jako całość za bardzo pozytywny pod względem celów i środków; podobnie siostry, które w nim uczestniczyły, bardzo sobie cenią otrzymaną formację. Jeśli chodzi o wpływ tej formacji na poziomie osobistym, to wyróżnia go pomoc w zakresie dojrzałości ludzkiej i tożsamości charyzmatycznej, a także zrozumienia świata i kultur, wraz ze zdolnościami intelektualnymi i wiedzą historyczną, zawsze z korzyścią dla powołania kontemplacyjnego. Również na poziomie wspólnot i federacji istnieje wysoki stopień zadowolenia ze sposobu, w jaki otrzymana formacja jest udostępniana i przekazywana. Nauka języka włoskiego jawi się jako pierwsze ważne wyzwanie, które, choć często może wydawać się przeszkodą, stanowi ogromny potencjał komunikacji i komunii międzynarodowej.

5.3. Jest oczywiste, że potrzebujemy wzrostu i ciągłości. Patrząc w przyszłość, z radością przyjmiemy Wasze sugestie, które są liczne i różnorodne, a które z pewnością zasługują na spokojną ocenę i wyważenie, aby przyjąć niektóre z nich. Równocześnie proszę federacje o otwartość na wysyłanie nowych sióstr studentek, abyśmy mogli kontynuować rytm projektu formacji zgodnie z planem.

6. Zakończenie

6.1. „Bóg jest całkowitym oddaniem, absolutnym wydaniem się. Nic z siebie nie rezerwuje dla siebie. Cały ten ekspansywny dynamizm miłości realizuje się we Wcieleniu, gdzie przez Syna świat zostaje wypełniony Bogiem: Stwórca, stając się stworzeniem, przemienia naszą historię w historię miłości”[12]. Na podstawie tej pewności zapraszam Was, siostry, do dalszego kroczenia drogą powołania z wdzięcznością i ufnością.

6.2. Z naszego ubóstwa i naszych ograniczeń wychodzimy przywiązani do Najświętszej Dziewicy, „najsłodszej Matki […] porodziła Ona Syna, którego niebiosa nie mogły ogarnąć, a Ona zamknęła go i nosiła w swym maleńkim, świętym, dziewiczym łonie”[13]

Niech Ona troszczy się i błogosławi każdej z Was!

Z braterskim pozdrowieniem

Br. Roberto Genuin

Minister Generalny OFMCap

Rzym, 2 lutego 2023 r.,

W święto Ofiarowania Pańskiego



[1] Fr. Roberto Genuin, Il Figlio di Dio si è fatto nostro fratello, Roma 1 gennaio 2023.

[2] Św. Klara z Asyżu, Testament, 5.

[3] Fr. Roberto Genuin, Il Figlio di Dio, n. 1.

[4] Papież Honoriusz III, Bulla «Solet annuere», Lateran, 29 listopada 1223. 

[5] Św. Franciszek z Asyżu, List do wszystkich wiernych, redakcja I., n. 8.

[6] Papież Innocenty IV, Bulla «Solet annuere», Asyż, 9 sierpnia 1253.

[7] Fr. Roberto Genuin, La revisione delle Costituzioni delle Clarisse Cappuccine, n. 1, Roma, 17 settembre 2019.

[8] Tamże, n. 3.

[9] Fr. Roberto Genuin, Il Figlio di Dio, n. 14.

[10] Fr. Mauro Jöhri, Due volti dello stesso carisma, n. 2, 4, Roma, 25 marzo 2017.

[11] Papież Grzegorz XIII, Breve „Cupientes”, Rzym, 1 marca 1576.

[12] Fr. Roberto Genuin, Il Figlio di Dio, n. 15.

[13] Św. Klara z Asyżu, 3 List do św. Agnieszki z Pragi, n. 18-19.